Periodontoloji
Periodontal hastalıklar, dişeti ve dişi destekleyen diğer dokuları (kemik, dişleri kemiğe bağlayan özelleşmiş bağ doku ve dişin kök yüzeyini örten doku) ilgilendiren hastalıklardır. İlerlemiş dişeti iltihabı dişi destekleyen dokuların erimesine yol açarak diş kaybıyla sonuçlanabilir.
Sağlıklı dişetinin özellikleri nelerdir?
Açık pembe renkli, sert kıvamlı, yüzeyi hafif pürtüklü görünümdedir. Dişeti renginde farklıklıklar (pembeden kırmızıya doğru); yüzeyinde parlaklık ya da ödem; kalınlaşmış dişeti marjinleri dişeti iltihabının göstergesi olabilir. Diğer yandan kanama dişeti iltihabının objektif bulgusudur. Sağlıklı dişetleri fırçalama sırasında kanamamalıdır. Kanama basit dişeti iltihabında görülebileceği gibi derinleşmiş dişeti iltihabının da göstergesi olabilir.
Dişeti iltihabına yol açan faktörler nelerdir?
Bakteri plağı dişeti iltihabının birincil nedenidir. Tükrük, gıda artıkları ve kolonize olmuş bakteriler biraraya gelerek bakteri plağını oluştururlar. Bakteri plağını uygun şekilde diş yüzeylerinden uzaklaştırmak için diş fırçalamanın yanısıra arayüz (dişarası) temizlik ürünlerini (dişipi ve arayüz fırçaları) etkin şekilde kullanmak önem taşır.
Dişeti kenarında biriken bakteri plağı düzenli olarak uzaklaştırılamadığında basit dişeti iltihabı (gingivitis) başlar. Toplumda yaygın olarak görülen bu klinik tablo, bazı kişilerde derin dokulara ilerleyerek dişin destek dokularında erimeye ve diş kaybına yol açabilir. Sigara kullanımı, diabet ve genetik yatkınlığı olanlar risk altındadır. Sıklıkla ağrı, şişlik gibi klinik semptomlar görülmeksizin ilerleyebildiğinden dişeti sağlığının düzenli aralıklarla (6 aylık periodlarda) dişhekimleri tarafından kontrol edilmesi önemlidir.
Diştaşı nedir? Neden oluşur?
Bakteri plağı, diş yüzeyinde etkin ve düzenli olarak temizlenemezse; tükrüğün içindeki minerallerle kalsifiye olarak diştaşı haline gelir. Sert ve pürtüklü bir tabaka haline gelen diştaşlarının (sertleşmiş, kalsifiye olmuş bakteriler) temizlenmesi için dişhekimine başvurmak gerekir.
Diştaşı neden zararlıdır?
Diştaşlarına tutunan bakteriler, dişetlerine ve derin dokulara ulaşarak dişeti iltihabına, dişeti çekilmesine, ve ilerleyen dönemde diş kaybına neden olabilirler.
Diştaşı temizliği (detertraj) dişlere zarar verir mi?
Diştaşı temizliği diş yüzeyine zarar vermez. Aksine diş yüzeylerinden sertleşmiş bakterilerin uzaklaştırılmasından sonra hastalar ağız hijyeni uygulamalarını daha rahat yapabilirler.
Dişeti iltihabı nasıl tedavi edilir?
Dişeti iltihabının tedavisinde, ilk faz tedavi oral hijyen eğitimi ve diştaşı temizliğidir. Derin dokulara ulaşmış dişeti iltihabı söz konusu ise etkilenmiş kök yüzeyinin ve dişeti cebinin de tedavi edildiği “küretaj” işlemi yapılır. Lokal ya da sistemik antimikrobiyaller mekanik tedaviye destek olarak kullanılabilir.
Destek doku kaybı ve yıkım paternine göre cerrahi periodontal tedavi rejeneratif tekniklerle (kemik grefti ve bariyer membranların kullanımı vb) kombine edilerek uygulanabilir.
Mekanik tedaviye ek olarak lazer tedavisi uygulanabilir. Lazerin, derin antimikrobiyal ve biyostimülasyon etkisi ile doku iyileşmesini ve dokuların yeniden yapılandırılmasını hızlandırdığı gösterilmiştir.
Aktif tedavi fazı sonrası 3 aylık ve 6 aylık periodik kontrolleri içeren destekleyici periodontal tedavi programı başlatılır. Tedavi süreci boyunca hastanın ağız hijyeni uygulamaları ve sigara kullanımı tedaviye verilen cevabı belirleyen başlıca faktörlerdir.
Dişeti büyümeleri ve tedavisi:
Dişeti büyümeleri, kronik dişeti iltihabı; ilaç kullanımı (antikonvülzan ilaçlar, anti-hipertansif ilaçlar ve immünsüpresan ilaçlar ), hamilelik ve puberte döneminde hormonal etkenler gibi çok çeşitli nedenlere bağlı olarak ortaya çıkabilir. Bu hastalarda ağız hijyeni uygulamaları zorlaşır, çiğneme ,konuşma ,diş sürmesi etkilenir ve estetik problem olur. Dişeti büyümesinin nedenleri farklı olduğu tedavi hastaya göre planlanmalıdır.
Dişeti çekilmesi nedir? Tedavi edilebilir mi?
Dişeti çekilmesi, dişeti iltihabının ilerlemesi ya da mekanik faktörlere bağlı olarak ortaya çıkabilir. Hatalı diş fırçalama mekanik faktörlerin başında gelir. Dişlerin çene arkındaki pozisyonları ya da bazı kişilerde dişetinin genetik olarak daha ince yapıda olması (ince dişeti fenotipi) dişeti çekilmesini etkileyen faktörlerdir. Bu nedenle dişeti çekilmesinin sebebi saptanırsa erken dönemde durdurulabilir. Dişeti çekilmesi sonucu açığa çıkmış kök yüzeyleri cerrahi yöntemlerle kapatılabilir.